Tradycyjne podejście w React – oparte na useEffect i useState – choć proste, szybko staje się niewystarczające w bardziej złożonych projektach. Problemy z powtarzalnym kodem, duplikowaniem logiki, nieefektywnym odświeżaniem danych czy manualnym zarządzaniem stanami ładowania i błędów to codzienność wielu frontendowców. W odpowiedzi na te wyzwania powstało narzędzie, które całkowicie zmienia sposób myślenia o komunikacji z API – React Query. Ta biblioteka nie tylko upraszcza pobieranie, aktualizację i przechowywanie danych, ale też oferuje zaawansowane funkcje takie jak keszowanie, refetching w tle, paginacja czy optymistyczne aktualizacje – i to wszystko w duchu deklaratywności oraz z pełnym wsparciem dla programowania reaktywnego.
W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej, czym tak naprawdę jest React Query, dlaczego zyskał ogromną popularność w społeczności Reacta oraz jak może odmienić codzienną pracę nad aplikacjami webowymi. Jeśli szukasz nowoczesnego, elastycznego i wydajnego sposobu zarządzania danymi z serwera – jesteś we właściwym miejscu.
React Query to nowoczesna biblioteka open source stworzona z myślą o zarządzaniu danymi pochodzącymi z serwera w aplikacjach opartych o React. Jej głównym celem jest uproszczenie procesu komunikacji z zewnętrznymi źródłami danych – takimi jak REST API czy GraphQL – oraz eliminacja powtarzalnego kodu, który w tradycyjnym podejściu staje się uciążliwy i podatny na błędy.
React Query nie jest kolejną biblioteką do globalnego stanu aplikacji, taką jak Redux czy Zustand. Zamiast tego skupia się wyłącznie na stanie danych asynchronicznych, czyli tych, które pobieramy z serwera. W tym zakresie oferuje kompletne, gotowe rozwiązania do:
useQuery),useMutation),Biblioteka została stworzona przez Tannera Linsleya i rozwijana w ramach projektu TanStack, który odpowiada również za inne popularne narzędzia frontendowe, takie jak TanStack Table czy TanStack Router. Warto przy tym wspomnieć, że od wersji 4 biblioteka znana wcześniej jako React Query funkcjonuje oficjalnie pod nazwą TanStack Query. Zmiana ta wynika z ujednolicenia nazewnictwa wszystkich narzędzi tworzonych przez zespół TanStack (m.in. TanStack Table, TanStack Router). Choć paczka nadal nosi nazwę @tanstack/react-query, warto być świadomym tej zmiany – szczególnie przy pracy z dokumentacją i nowszymi wersjami biblioteki.
Dzięki deklaratywnemu podejściu, programista nie musi ręcznie zarządzać wieloma aspektami logiki zapytań HTTP – wszystko jest zarządzane pod maską przez React Query. To sprawia, że kod staje się bardziej przejrzysty, mniej podatny na błędy i znacznie łatwiejszy w utrzymaniu, szczególnie w dużych i rozbudowanych projektach.
W skrócie – React Query to brakujący element Reacta, jeśli chodzi o komunikację z serwerem.
React Query zyskał ogromne uznanie wśród programistów dzięki przemyślanemu zestawowi funkcji, które znacząco upraszczają i usprawniają pracę z danymi zewnętrznymi. Poniżej przedstawiamy najważniejsze możliwości, które sprawiają, że biblioteka ta stała się niemal nieodzownym narzędziem w nowoczesnych aplikacjach React:
useQuery)Zamiast ręcznie zarządzać cyklem życia zapytań HTTP, stanami ładowania i błędów, React Query pozwala zdefiniować zapytanie w sposób deklaratywny. Hook useQuery automatycznie obsługuje pobieranie danych, ich przechowywanie oraz aktualizację UI w zależności od stanu zapytania.
Przykład:
const { data, isLoading, error } = useQuery(['users'], fetchUsers);
Dane pobrane z API są automatycznie przechowywane w pamięci podręcznej (cache). Jeśli to samo zapytanie zostanie wykonane ponownie, React Query może wykorzystać dane z kesza bez ponownego wysyłania żądania – co przyspiesza działanie aplikacji i zmniejsza obciążenie sieci.
React Query potrafi automatycznie odświeżać dane w tle, gdy komponent zostaje ponownie zamontowany lub użytkownik wraca do zakładki z aplikacją. To zapewnia aktualność danych bez konieczności ręcznego odświeżania interfejsu przez użytkownika.
Dzięki hookom takim jak useInfiniteQuery, biblioteka oferuje wsparcie dla bardziej złożonych scenariuszy, takich jak paginacja danych czy ładowanie kolejnych rekordów przy scrollowaniu. Co więcej, pozwala zachować dane z poprzednich stron, co przekłada się na lepsze UX.
React Query automatycznie zarządza różnymi stanami zapytania – od isLoading, przez isFetching, aż po isError i isSuccess. Ułatwia to tworzenie dynamicznego UI, który reaguje na aktualny stan komunikacji z API bez potrzeby pisania własnej logiki.
useMutation) i optymistyczne aktualizacjeHook useMutation pozwala wykonywać operacje zapisu (POST, PUT, DELETE) i obsługiwać ich przebieg – od rozpoczęcia przez sukces, aż po błędy. Dodatkowo, biblioteka wspiera optymistyczne aktualizacje, czyli natychmiastowe zmiany w UI zanim serwer potwierdzi ich wykonanie, co poprawia płynność i responsywność aplikacji.
React Query oferuje również narzędzie deweloperskie – React Query Devtools, które w czasie rzeczywistym pokazuje stan wszystkich zapytań i mutacji w aplikacji. To nieocenione wsparcie podczas tworzenia i debugowania bardziej złożonych logik danych.
React Query to narzędzie, które daje realną przewagę zarówno w codziennej pracy, jak i w długofalowym rozwoju aplikacji. Eliminuje zbędną złożoność, pozwalając frontendowcom skupić się na tym, co naprawdę ważne – tworzeniu nowoczesnych, szybkich i stabilnych interfejsów. React Query to coś więcej niż biblioteka – to podejście, które zmienia sposób myślenia o zarządzaniu danymi w aplikacjach React. Umożliwia tworzenie bardziej stabilnych, przewidywalnych i efektywnych systemów komunikacji z API. Oto najważniejsze powody, dla których warto po niego sięgnąć:
Zamiast pisać za każdym razem useEffect, useState, try/catch, finally, ręczne czyszczenie efektów, odświeżanie komponentu i inne mechanizmy obsługi zapytań – React Query sprowadza całą tę logikę do jednej deklaratywnej funkcji. Kod staje się czystszy, bardziej zwięzły i znacznie łatwiejszy do utrzymania, zwłaszcza w większych zespołach.
React Query automatycznie zapisuje dane w pamięci podręcznej. Jeśli te same dane są potrzebne ponownie – np. przy przejściu między zakładkami lub powrocie na stronę – mogą zostać wykorzystane z kesza bez ponownego żądania HTTP. To znacząco przyspiesza działanie aplikacji i zmniejsza ilość niepotrzebnych połączeń z serwerem.
Programista ma też kontrolę nad tym, jak długo dane pozostają „świeże”, kiedy się przeterminowują i czy mają być refetchowane w tle.
W React Query dane są „żywe”. Gdy mutacja zaktualizuje dane na serwerze, odpowiednie zapytania mogą zostać automatycznie odświeżone – dzięki czemu komponenty prezentujące te dane otrzymują nowe wartości bez ręcznej ingerencji.
Nie trzeba pisać własnych mechanizmów do synchronizacji UI z backendem. React Query sam dba o to, by użytkownik zawsze widział aktualne informacje.
React Query oferuje ogromną elastyczność. Można łatwo dostosować zachowanie zapytań do potrzeb aplikacji: ustawiać reguły ponawiania w przypadku błędów, opóźniać refetching, łączyć dane z różnych źródeł, a nawet tworzyć niestandardowe strategie keszowania.
Co więcej, dzięki Devtools możemy w czasie rzeczywistym monitorować stan wszystkich zapytań i mutacji, co jest nieocenioną pomocą w projektach zespołowych i środowiskach produkcyjnych.
Aby zacząć korzystać z React Query, nie potrzeba skomplikowanej konfiguracji. Biblioteka została zaprojektowana tak, by wdrożenie jej w istniejący projekt było możliwie szybkie i intuicyjne. Poniżej znajdziesz krok po kroku, jak uruchomić React Query i pobrać pierwsze dane.
Zaczynamy od zainstalowania pakietu:
npm install @tanstack/react-query
Możesz też użyć yarn, jeśli to Twój preferowany menedżer pakietów. Dodatkowo, warto zainstalować React Query Devtools, szczególnie na etapie developmentu:
npm install @tanstack/react-query-devtools
Zanim zaczniesz korzystać z hooków takich jak useQuery, musisz skonfigurować klienta zapytań i udostępnić go całej aplikacji poprzez kontekst. Zazwyczaj robi się to w pliku głównym, np. App.tsx lub main.tsx:
import { QueryClient, QueryClientProvider } from '@tanstack/react-query';
const queryClient = new QueryClient();
function App() {
return (
<QueryClientProvider client={queryClient}>
<MyComponent />
</QueryClientProvider>
);
}
Dzięki temu każdy komponent w drzewie React ma dostęp do kontekstu React Query i może korzystać z jego funkcji.
useQueryTeraz możemy stworzyć komponent, który pobiera dane z API. Najczęściej wygląda to tak:
import { useQuery } from '@tanstack/react-query';
async function fetchUsers() {
const response = await fetch('https://jsonplaceholder.typicode.com/users');
if (!response.ok) throw new Error('Błąd podczas pobierania danych');
return response.json();
}
function UsersList() {
const { data, isLoading, error } = useQuery(['users'], fetchUsers);
if (isLoading) return <p>Ładowanie...</p>;
if (error) return <p>Wystąpił błąd</p>;
return (
<ul>
{data.map(user => (
<li key={user.id}>{user.name}</li>
))}
</ul>
);
}
Zwróć uwagę na kilka rzeczy:
– Hook useQuery przyjmuje unikalny klucz (['users']) oraz funkcję pobierającą dane.
– React Query automatycznie zarządza stanami isLoading i error.
– Gdy dane są już dostępne, renderowana jest lista użytkowników.
Podobnie jak w przypadku useQuery, również operacje zapisu – takie jak dodanie nowego użytkownika – można obsłużyć w React Query w sposób deklaratywny, przy użyciu hooka useMutation.
Poniżej przykład komponentu, który umożliwia dodanie nowego użytkownika do listy:
import { useMutation, useQueryClient } from '@tanstack/react-query';
async function addUser(newUser) {
const response = await fetch('https://jsonplaceholder.typicode.com/users', {
method: 'POST',
headers: {
'Content-Type': 'application/json',
},
body: JSON.stringify(newUser),
});
if (!response.ok) throw new Error('Błąd podczas dodawania użytkownika');
return response.json();
}
function AddUserForm() {
const queryClient = useQueryClient();
const mutation = useMutation({
mutationFn: addUser,
onSuccess: () => {
// Oznacz zapytanie 'users' jako przestarzałe, aby zostało automatycznie odświeżone
queryClient.invalidateQueries(['users']);
},
});
const handleSubmit = (e) => {
e.preventDefault();
const formData = new FormData(e.target);
const name = formData.get('name');
mutation.mutate({ name });
};
return (
<form onSubmit={handleSubmit}>
<input type="text" name="name" placeholder="Imię użytkownika" required />
<button type="submit" disabled={mutation.isPending}>
Dodaj użytkownika
</button>
{mutation.isPending && <p>Trwa dodawanie...</p>}
{mutation.isError && <p>Błąd: {mutation.error.message}</p>}
{mutation.isSuccess && <p>Użytkownik dodany pomyślnie!</p>}
</form>
);
}
Zwróć uwagę na kilka rzeczy:
– useMutation zarządza stanem operacji zapisu (ładowanie, sukces, błąd) w sposób deklaratywny.
– Po udanym dodaniu użytkownika, React Query automatycznie inwaliduje zapytanie ['users'], dzięki czemu lista użytkowników jest natychmiast aktualizowana.
– Komponent jest prosty i czytelny – logika zapisu została zamknięta w jednym miejscu, bez konieczności ręcznego odświeżania UI.
W przeciwieństwie do tradycyjnego useEffect i useState, nie musisz tworzyć dodatkowych zmiennych stanu, kontrolować momentu wykonania fetchu czy pilnować czyszczenia efektów. React Query robi to za Ciebie, dając Ci prosty interfejs z pełną kontrolą nad danymi.
To przykład bardzo podstawowy, ale pokazuje siłę i wygodę korzystania z tej biblioteki już od pierwszego użycia. W kolejnych punktach można rozbudować to podejście o mutacje, paginację czy odświeżanie danych w tle.
React Query oferuje wiele więcej niż tylko podstawowe pobieranie danych. Gdy aplikacja staje się większa i bardziej dynamiczna, te funkcje robią ogromną różnicę.
Dzięki tym ustawieniom kontrolujesz, jak długo dane pozostają świeże oraz kiedy mogą zostać usunięte z pamięci podręcznej. To daje precyzyjną kontrolę nad cyklem życia danych i ogranicza zbędne zapytania.
Możesz automatycznie odświeżać dane po powrocie użytkownika do karty, przy ponownym montowaniu komponentu lub co określony czas. To szczególnie przydatne w aplikacjach, gdzie dane często się zmieniają i muszą być zawsze aktualne.
Po wykonaniu mutacji, np. dodaniu nowego elementu do listy, możesz wskazać konkretne zapytania, które mają zostać oznaczone jako przestarzałe. React Query automatycznie je odświeży – bez potrzeby ręcznego wywoływania kolejnych fetchy. To eliminuje problemy z niespójnością danych między frontendem a backendem, które często występują przy pracy z klasycznym podejściem do API. Dodatkowo, masz możliwość granularnej kontroli, co, kiedy i jak powinno zostać odświeżone.
Możesz pobrać dane „na zapas”, zanim użytkownik przejdzie do danego widoku. To znacznie przyspiesza ładowanie podstron i poprawia wrażenie płynności działania aplikacji.
React Query pozwala na modyfikację danych jeszcze zanim trafią do komponentu. Dzięki opcji select, możesz np. przekształcić odpowiedź z API, przefiltrować tablicę lub zmienić strukturę obiektu. W połączeniu z własnymi funkcjami queryFn daje to ogromną swobodę i pozwala dostosować wszystko do potrzeb UI, bez przepisywania danych w samym komponencie.
React Query Devtools to wygodne narzędzie do debugowania. Pokazuje stan cache, aktywne zapytania, ich statusy i historię operacji. Idealne do diagnozowania problemów i optymalizacji aplikacji – zwłaszcza w środowisku zespołowym.
Choć React Query to potężne narzędzie, które rozwiązuje wiele problemów związanych z pobieraniem danych, nie zawsze będzie najlepszym wyborem. W niektórych przypadkach jego wdrożenie może być przesadą – zarówno pod względem technicznym, jak i organizacyjnym.
Jeśli Twoja aplikacja nie komunikuje się z żadnym API, a wszystkie dane są statyczne lub przechowywane lokalnie – użycie React Query po prostu nie ma sensu. Przykłady to niewielkie aplikacje informacyjne, pojedyncze formularze offline czy statyczne strony.
Podobnie, w projektach o minimalnej logice asynchronicznej, gdzie dane są pobierane tylko raz i nie ulegają zmianie, można z powodzeniem pozostać przy klasycznym useEffect. W takim scenariuszu dodatkowa warstwa abstrakcji w postaci React Query nie przyniesie realnej korzyści.
Warto również wziąć pod uwagę poziom zaawansowania zespołu. React Query wymaga zrozumienia nowych koncepcji, takich jak inwalidacja, cache time, refetching w tle czy mutacje. Dla początkujących może to być niepotrzebny próg wejścia – szczególnie jeśli jeszcze nie opanowali podstaw pracy z danymi w React.
Są też sytuacje, w których potrzebujesz pełnej kontroli nad całym przepływem danych – na przykład w przypadku bardzo złożonych scenariuszy uwierzytelniania, niestandardowego retry logic czy interakcji zależnych od stanu globalnego. W takich przypadkach pisanie własnych rozwiązań może być bardziej elastyczne i czytelne niż dostosowywanie się do architektury React Query.
Podsumowując, nie należy używać React Query w:
– bardzo prostych projektach, gdzie dane są pobierane jednorazowo i nie wymagają synchronizacji ani zarządzania stanem
– aplikacjach, które nie korzystają z danych z zewnętrznego źródła (np. z serwera, API)
React Query to nowoczesne i niezwykle praktyczne narzędzie, które znacząco upraszcza pracę z danymi pochodzącymi z serwera w aplikacjach React. Dzięki podejściu deklaratywnemu, automatycznemu keszowaniu, synchronizacji w tle oraz bogatemu zestawowi opcji konfiguracyjnych, pozwala eliminować powtarzalny kod, zwiększać wydajność aplikacji i poprawiać jakość całego frontendu. Dla zespołów pracujących nad dynamicznymi aplikacjami, które często komunikują się z API, React Query może stać się kluczowym elementem architektury. Pozwala nie tylko przyspieszyć development, ale także zredukować liczbę błędów i ułatwić zarządzanie cyklem życia danych.
Warto jednak pamiętać, że nie każda aplikacja wymaga tak zaawansowanego podejścia. W prostszych projektach, gdzie dane są statyczne lub ograniczone do jednorazowego pobrania, użycie React Query może być nadmiarem.
Podsumowując: jeśli budujesz aplikację, w której dane z serwera odgrywają kluczową rolę – React Query to narzędzie, które zdecydowanie warto poznać i wdrożyć. To inwestycja, która bardzo szybko się zwraca – w postaci czystszego kodu, lepszego UX i spokojniejszej głowy podczas rozwoju projektu.
